بیماری های کبد : بیماری سیروز کبدی یا تنبلی کبد

بیماری سیروز کبدی نتیجه از بین رفتن بافت کبدی و جانشین شدن آن توسط بافت پیوندی است که در آن کبد سفت می‌شود. آسیب پیشرفته به کبد را سیروز کبدی می نامند. در این حالت بافت طبیعی کبد به یک بافت‌ جوشگاهی‌ تبدیل می شود. سیروز کبدی یا التهاب شدید کبد از نظر آسیب‌شناسی خصوصیات معینی دارد که با طیفی از نمودهای بالینی مشخص همراه است. سیروز کبدی موجب میشود تا کبد نتواند خودش را ترمیم و بازسازی کند به همین خاطر کبد به تدریج از کار می افتد.

علائم سیروز کبدی

بیمارانی که سیروز کبدی دارند ممکن است حالاتی مانند خستگی ، ضعف ، ناتوانی ، بی‏ اشتهایی ، تهوع و یا کاهش وزن داشته باشند. با کاهش تدریجی عملکرد کبد،  پروتئین کمتری در این عضو ساخته می ‏شود. مثلا ساختن آلبومین که پروتئین مهم خون است کاهش یافته و در نتیجه در اثر کمبود آن آب در پاها جمع میشود که به آن ادم می ‏گوییم و یا این که آب در شکم جمع می شود (آسیت). از طرفی کاهش پروتئین های انعقاد خون ایجاد کبودی در پوست بدن و خونریزی از سوراخ ها و مخاط های بدن را بیشتر می کند.

علل ایجاد سیروز کبدی در سالمندان و افراد

سیروزکبدی علتهای زیادی دارد. در کشور ما علت ابتلا به ویروسهای هپاتیت B و‌ ‍‍C و D می‏باشد که البته درصدی از آنها به دلیل هپاتیت مزمن به سیروز ختم می‏شوند. تعداد کمتری نیز به دنبال بیماریهای ارثی مانند فیبروزکیستیک ، کمبود آنزیمی بنام آلفا آنتی‏تریپسین ، گالاکتوزومی و بیماری ذخیره‏ای گلیکوژن به سیروز مبتلا می‏شوند. دو نوع اختلال ارثی ویلسون به دلیل ذخیره مس و هموکروماتوز به دلیل ذخیره آهن هم می‏ تواند باعث بیماری سیروز کبدی شود. از علل غیر شایع دیگر واکنش شدید به بعضی داروها و یا مصرف طولانی مدت بعضی داروها و سموم محیطی و نیز نارسائی احتقانی قلب که باعث احتقان کبد و در نهایت سیروز می‏گردد.

نشانه های سیروز پیشرفته کبدی

در مراحل نهایی پوست ممکن است زرد شود که این دلیل رنگدانه ‏های زرد صفراوی است و در بعضی افراد خارش پوست دلیل رسوب املاح صفراوی در زیر جلد است. شیوع بیشتر سنگ کیسه صفرا در این افراد به دلیل عدم وجود صفرای کافی در کیسه صفرا می‏ باشد.

کبد این افراد توانایی خنثی سازی سمومی که در خون ساخته و حمل می ‏شوند را ندارد. این سموم باعث کاهش عملکرد ذهن و تغییرات شخصیتی و حتی خواب آلودگی و کما می ‏شوند. اولین علائم تجمع این سموم در مغز دمانس ، عدم تمرکز حواس ، بی ‏توجهی به ظاهر شخصی خود و تغییر در عادت زمان خواب می باشند.

خطرات بیماری سیروز کبدی

از مشکلات دیگر بیماران سیروتیک وضعیت فشار خون عروقی است که در کبد بیماران جریان دارند. به طور طبیعی خون از روده‏ ها و طحال از طریق ورید باب وارد کبد می‏ شود. ولی در این بیماران این جریان خون کند می‏ شود و باعث بالا رفتن فشار در ورید باب میشود. این مسئله باعث توقف جریان طبیعی خون شده و باعث بزرگ شدن طحال میشود از طرفی خون از جریانات فرعی اطراف کبد سعی به فرار دارد که این امر باعث می ‏شود در بعضی از نواحی بدن واریس های متورم ایجاد شود از جمله ایجاد واریس مری و معده و ایجاد واریس مقعدی و واریس اطراف ناف.

نکته :

• شیوع هموروئید در بیماران سیروتیک ربطی به بالا رفتن فشار ورید باب ندارد.
• واریس مری و معده گاه خطرساز شده و منجر به خونریزی می گردند در این صورت بیمار در معرض خطر جدی قرار گرفته و پزشک باید فوراً خون ریزی را به صورتی بند آورد.

روش پیشگیری و درمان بیماری سیروز کبدی در سالمندان

پرهیز از مصرف الکل ، تغذیه سالم و مصرف متعادل چربی و گوشت قرمز از جمله روش های جلوگیری از بیماری سیروز کبدی است. پیوند کبد در افراد مسن یا مبتلایان تنها راه درمان سیروز کبدی می باشد. مصرف زیاد مشروبات الکلی ، هپاتیت B و C ، و بیماریهای خود ایمنی از عوامل ایجاد کننده سیروز کبدی هستند.

۴- بیماری های کبد : هپاتیت‌ ویروسی‌ در سالمندان

هپاتیت‌ ویروسی‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ کبد در اثر یک‌ ویروس‌. هپاتیت‌ ویروسی‌ انواع‌ مختلفی‌ دارد. شایع‌ترین‌ انواع‌ آن‌ هپاتیت‌ A و B هستند. سایر انواع‌ آن‌ عبارتند از هپاتیت‌ C ، D ، E ، G. انتقال هپاتیت A و E از طریق آب و غذا و همینطور صدف خام ، هپاتیت B از طریق خون ، مایعات بدن ، رابطه جنسی محافظت نشده ، سوزن و سرنگ مشترک ، مادر آلوده به جنین می باشد. هپاتیت B مانند ویروس HIV انتقال می یابد اما بسیار آسانتر از آن به طوری که ویروس هپاتیت B از طریق بزاق دهان نیز به آسانی انتقال می یابد.

افراد در معرض خطر بیماری هپاتیت

زنان و مردانی که شریک جنسی متعدد دارند ، اشخاصی که از داروهای داخل وریدی استفاده می کنند ، افراد معتادی که از سوزن و سرنگ مشترک استفاده می کنند و کارکنان آمبولانسها ، پرستاران ، آتش نشانان ، افسران پلیس و غسالها بیشتر در معرض خطر بیماری هپاتیت قرار دارند.

علائم هپاتیت ویروسی

در اوایل بیماری علایم‌ شبیه‌ آنفلوانزا ، مثل‌ تب ‌، خستگی ‌، تهوع‌ ، استفراغ ‌، اسهال‌ و بی‌اشتهایی‌ می باشد. اما بعد از گذشت چند روز از بیماری علائم زیر نمود پیدا می کند :

• اجابت‌ مزاج‌ روشن ‌، به‌ رنگ‌ خاک‌ رس ‌، یا سفید
• زردی‌ چشم‌ها و پوست‌ در اثر جمع شدن‌ بیلی‌روبین‌ در خون‌
• تیره‌ شدن‌ رنگ‌ ادرار در اثر وارد شدن‌ بیلی‌روبین‌ اضافی‌ به‌ ادرار

روش های پیشگیری از بیماری هپاتیت

از آمیزش جنسی محافظت نشده و به اشتراک گذاشتن سرنگ و سوزن خودداری کنید. هپاتیت B و C درمان نشده منجر به سیروز کبدی ، سرطان کبد و سرانجام پیوند کبد در افراد مسن می گردند. بنابراین چنانچه جزو آن دسته از افرادی هستید که در معرض این بیماریها قرار دارید حتما واکسن هپاتیت B را تزریق کنید و بطور منظم هم تست هپاتیت را انجام دهید .حتما خود را در مقابل ویروس هپاتیت B واکسینه کنید.

۵ – بیماری های کبد :بزرگ شدن کبد در سالمندان

عارضه ی افزایش بیش از اندازه سایز کبد  زمانی رخ می دهد که کبد فراتر از اندازه طبیعی خود متورم می شود. اصطلاح پزشکی کبد بزرگ ، هپاتومگالی می باشد. کبد بزرگ به طور معمول نشانه یک مشکل اساسی در کبد است. کبد بزرگ دلایل احتمالی بسیاری دارد که هپاتیت یکی از آنها می باشد. بزرگی کبد با توجه به دلیل آن در برخی موارد می تواند منجر به نارسایی کبد شود. این حالت زمانی رخ می دهد که قسمت بزرگی از کبد آسیب دیده و رو به وخامت باشد.

علائم و نشانه های کبد بزرگ

در اغلب موارد یک کبد نسبتا بزرگ سبب بروز علائم نمی شود. با این حال اگر کبد شما به شدت بزرگ شده ممکن است دچار احساس سیری و درد شکم می شوید. این احتمال وجود دارد که با ابتلا به بیماری کبد علائم دیگری نظیر زردی ، خستگی ، ضعف ، تهوع و کاهش وزن نیز در شما بروز کند.

دلایل بروز کبد بزرگ در سالمندان و افراد

عارضه کبد بزرگ ممکن است به علت یک و یا بیش از یکی از عوامل زیر باشد التهاب یا کبد چرب می تواند سبب بروز عارضه کبد بزرگ شود و ممکن است به دلایل زیر رخ دهد :

• سموم
• برخی داروها
• سندرم متابولیک
• بیماری های خود ایمنی
• عفونتی نظیر نوعی ویروس یا آبسه
• انواع خاصی از هپاتیت نظیر هپاتیت الکلی

اختلالات ژنتیکی که موجب افزایش بروز چربی ، پروتئین و یا سایر مواد می شود. تومورهای غیر طبیعی که موجب بروز عارضه کبد بزرگ می شوند ، می توانند ناشی کیست ها و تومورهایی که در کبد به وجود آمده و پخش میشوند ، باشد. همچنین اختلال در جریان خون می تواند منجر به بروز عارضه کبد بزرگ شود که ناشی از امراض مختلفی نظیر ، انسداد وریدهای کوچک در کبد ، بیماری انسدادی وریدی ، نارسایی احتقانی قلب  ، ترومبوز ورید کبدی و انسداد کبدی می باشد.

درمان کبد بزرگ

بدون درمان ، کبد بزرگ می تواند منجر به بروز نارسایی کبد شود. اگر دچار کبد بزرگ هستید ، پزشک شما دلایل آن را یافته و به درمان آن می پردازد. درمان کبد بزرگ به علت بروز آن بستگی دارد. برای مثال اگر نوشیدن بیش از اندازه مشروبات الکلی منشا مشکل باشد ، ضروری است که برای جلوگیری از آسیب دیدگی شدید کبد انجام این عمل را متوقف کنید. این احتمال وجود دارد که پزشک شما بدون توجه به این که چه نوعی از الکل موجب بروز عارضه کبد بزرگ شده توصیه کند که از مصرف تمام انواع مشروبات الکلی خودداری کنید یا اگر شما به یک بیماری اساسی مبتلا هستید ، این احتمال وجود دارد که با مصرف دارو و به کارگیری سایر انواع معالجات می توانند به درمان آن کمک کنند.

پیشگیری از بیماری های کبد

جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری های کبدی به توصیه های زیر توجه نمایید :

• ورزش منظم 
• رعایت بهداشت فردی
• مصرف ویتامین C و چای سبز
• خودداری از روبوسی افراد غریبه
• خودداری از مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر 
• عدم مصرف غذاهای پرچرب ، خیلی شیرین و یا شور
• کاهش مصرف غذاهای سرخ کرده ، فست فود و روغنهای جامد
• خودداری از مصرف داروهای غیر ضروری و مصرف همزمان چند دارو با هم 
• عدم مصرف بی رویه استامینوفن و سایر مسکن های درد به غیر از آسپرین
• خودداری از مصرف بیش از حد ویتامین های محلول در چربی مانند A,D,E,K 
• افزایش مصرف غذاهای پر فیبر مانند : سبزیجات ، میوه ها ، برنج ، غلات و دانه های کامل
• کنترل وزن ( چاقی شما را مستعد بیماریهای: کبد چرب ، هپاتیت و سیروز کبدی می کند)
• عدم مصرف داروها و مواد مخدر را با الکل(مصرف همزمان استامینوفن و الکل برای کبد بسیار سمی می باشد)